وسایل کمکی بعد از تعویض مفصل زانو یکی از نیازهای بیمار ، برای بهبودی سریعتر و انجام امور روزانه است . بعد از جراحی، فیزیوتراپ راه رفتن با واکر را به بیمار آموزش میدهد. هیچگاه بدون آموزش و بطور سرخود از واکر استفاده نکنید. نکات زیر شما را در استفاده بهتر از واکر یاری میکند.
وسایل کمکی بعد از تعویض مفصل زانو : راه رفتن با واکر
برای راه رفتن با واکر در حالت کاملا ایستاده محکم واکر را بگیرید طوریکه به هر دو دستتان به یک اندازه نیرو وارد شود. پای سالم را کاملا به زمین گذاشته بطوریکه نیروی وزنتان کاملا به آن پا اعمال شود. پای طرف عمل شده را کاملا به زمین نفشارید و اجازه دهید با گرفتن واکر با هر دو دست، دست هایتان کار پای عمل شده را انجام دهند یعنی مقداری از نیروی وزنتان را به عوض اینکه پای عمل شده تحمل کند، دست هایتان تحمل کند.
اینکه چه مقدار از وزنتان را میتوانید بر روی پای طرف عمل شده بیندازید را پزشک ارتوپد معالجتان و فیزیوتراپ مشخص میکند. ممکن است اصلا اجازه زمین گذاشتن پای عمل شده را نداشته باشید و یا ممکن است پزشک و فیزیوتراپ به شما اجاره دهد تا حد تحمل پای خود را بر روی زمین فشار دهید.
سپس واکر را با هر دو دست از زمین بلند کرده و آن را کمی جلوتر بر روی زمین قرار دهید. پس از آن اگر پزشک و فیزیوتراپ به شما اجازه وزن گذاشتن روی پای عمل شده را داده است آن را یک قدم به جلو بگذارید. سعی کنید موقع گذاشتن پا به زمین اول پاشنه پایتان به زمین برسد. سپس پای سالم را به همین ترتیب به جلو آورده و در کنار پای عمل شده قرار دهید. کاملا دقت کنید، موقعی که پای سالم میخواهد به طرف جلو بیاید باید از روی زمین بلند شود. در این حال باید مراقب باشید که اگر از دست هایتان استفاده نکنید تمام نیروی وزنتان روی پای عمل شده می افتد که درست نیست.
پس وقتی که پای طرف سالم در هوا است و در حال جلو آمدن است نیروی وزن باید به دو قسمت تقسیم شود و به دست راست و دست چپ وارد شود. اگر پزشک و فیزیوتراپ اجازه گذاشتن وزن روی پای عمل شده را به شما داده است مقداری از وزن هم بر روی آن پا وارد میشود. به زبان دیگر در این موقعیت باید مقداری از وزن روی پای عمل شده و مقداری از وزن روی دست ها باشد.
در راه رفتن عجله نکنید و این مراحل را خیلی آرام انجام دهید. شما این نوع راه رفتن را قبلا تجربه نکرده اید و ممکن است ابتدا برای شما کمی مشکل باشد و مثل کودکی که تازه راه رفتن را یاد گرفته است باید در هر قدم که برمیدارید به این مراحل فکر کنید. کم کم این مراحل ملکه ذهنتان میشود و میتوانید آنها را بدون فکر کردن و سریعتر انجام دهید ولی تا رسیدن به آن مرحله آرامش خود را حفظ کرده و آرام راه بروید.
واکر با داشتن چهارپایه پایدارترین وسیله کمکی برای راه رفتن است. از این وسیله وقتی استفاده میشود که بیمار اجازه وزن گذاشتن روی یک پا را نداشته باشد، قدرت و توانایی بیمار در راه رفتن کم شده باشد و یا تعادل بیمار در ایستادن و راه رفتن دچار اختلال باشد.
در زیر روش هایی برای کار با واکر آموزش داده میشود. استفاده از واکر نیاز به آموزش عملی دارد و شما باید روش هر کدام از مراحل زیر را از فیزیوتراپ خود یاد بگیرید. بنا به نوع عمل جراحی و وضعیت شما ممکن است در هر کدام از مراحل زیر تغییراتی به توسط پزشک یا فیزیوتراپ شما ایجاد شود. همیشه کاری را بکنید که پزشک یا فیزیوتراپ پیشنهاد میکند.
توجه داشته باشید که در ادامه مطالب منظور از پای مشکل دار همان پایی است که ضعیف تر است، درد دارد، آسیب دیده و یا تحت عمل جراحی قرار گرفته است.
مراحل بلند شدن از تخت و بدست گرفتن واکر
از طرفی بلند شوید که جراحی شده است. بطور مثال اگر پای چپ جراحی شده است اول باید پای چپ از لبه تخت بیرون بیاید
با استفاده از هر دو آرنچ خود لگن را محور کرده و تنه خود را به مرکزیت لگن بچرخانید. همیشه تنه و پاها را مستقیم و در امتداد هم نگه دارید و ران را به یک طرف نچرخانید
پای طرف سالم را حرکت دهید و در لبه تخت بنشینید. پای بیمار را در حد امکان مستقیم نگه دارید
با هر دو دست دسته های واکر را گرفته و بلند شوید. در حین بلند شدن به جلو خم نشوید.
راه رفتن با واکر چگونه است؟
برای راه رفتن با واکر مراحل زیر را انجام دهید:
ابتدا واکر را با دستان خود بلند کرده و آن را قدری جلوتر بر روی زمین قرار دهید. اگر واکر چرخ دارد آن را به همین اندازه به جلو هل بدهید. واکر را اندازه ای به جلو ببرید تا پایه های عقبی آن در موازات پنجه پاهای شما قرار گیرند
قبل از آنکه قدمی بردارید مطمئن شوید هر چهار پایه واکر بر روی زمین قرار دارند
کمی به جلو خم شوید و قدم اول را با پای گرفتار یا ضعیف خود بردارید و آن را بلند کرده یک قدم جلوتر بر روی زمین قرار دهید (اگر پزشک به شما اجازه وزن گذاشتن روی پای ضعیف را نداده است آن پا را فقط جلو بیاورید ولی روی زمین قرار ندهید)
در حالیکه با هر دو دست خود محکم دسته های واکر را به پایین فشار میدهید پای سالم را بلند کرده و آن را در کنار پای دیگر قرار دهید
مراحل قبل را تکرار کنید. در حین راه رفتن دقت کنید که صاف بایستید و کمر شما به جلو خم نشود.
در تصاویر بالا پای مشکل دار به رنگ روشن نشان داده شده است. مراحل راه رفتن از چپ به راست نشان داده شده است.
در تصاویر بالا مراحل راه رفتن با واکر چرخ دار از بالا به پایین نشان داده شده است.
وسایل کمکی بعد از تعویض مفصل زانو : راه رفتن با عصای زیر بغل یا عصای دستی
در چند هفته اول لازم است تا با واکر راه بروید و وقتی بعد از مدتی تعادل و حرکت اندام و قدرت عضلات بهتر شد میتوانید بجای واکر از عصای زیر بغل و سپس از عصای دستی استفاده کنید.
اندازه بودن عصای زیر بغل
معیارهای زیر برای انتخاب یک عصای مناسب زیر بغل به شما کمک میکند:
وقتی که کاملا صاف و مستقیم می ایستید و هر دو عصا را گرفته اید بالاترین قسمت آن که در واقع پد یا بالشتک های آن هستند باید 3-2 بند انگشت پایینتر از زیر بغل شما باشند و نباید با زیر بغل شما تماس داشته باشند.
دسته عصای زیر بغل باید در ارتفاع مفصل ران در ناحیه لگن باشد. در این حالت وقتی که نوک عصا را بر روی زمین گذاشته و دسته های عصا را میگیرید باید آرنج های شما حدود 30-15 درجه خم شوند.
معیار دیگر اینست که وقتی ایستاده اید و عصا را در کنار خود قرار داده اید و دست خود را کاملا آویزان کرده اید باید مچ دست شما در کنار دسته عصا قرار گیرد.
طرز درست گرفتن عصای زیر بغل
برای درست گرفتن عصای زیر بغل به نکات زیر توجه کنید:
وقتی سرپا می ایستید برای گرفتن عصا باید دسته آن را گرفته و پد یا بالشتک بالای آن را بین بازو و سینه خود بفشارید. به عبارت دیگر همانطور که یک ویولونیست ویولن را بین شانه و گونه اش فشار میدهد و آنرا نگه میدارد و دستهایش آزاد است تا ویولن را بنوازد شما هم باید برای نگه داشتن عصای زیر بغل، از قسمت بالای بازو و تنه تان استفاده کرده و از دست خود و دستگیره عصا برای کنترل حرکت آن استفاده کنید و بجای اینکه وزنتان را روی پایتان بیندازید روی دست خود و دستگیره عصا قرار دهید.
برای راه رفتن با عصای زیر بغل باید تمام وزن خود را روی دسته آن بیندازید و به هیچ وجه وزن بدن خود را بر روی پد یا بالشتک بالایی آن وارد نکنید. انداختن وزن بر روی بالشتک بالایی موجب وارد شدن فشار به عروق و اعصابی میشود که از زیر بغل عبور میکنند و این فشار میتواند موجب فلج اعصاب آن ناحیه شود. اگر این نکته را رعایت نکنید ممکن است بعد از مدتی دچار درد شانه، بیحسی و گزگز انگشتان دست شوید.
بالشتک های بالایی عصا باید کاملا نرم باشند. اگر نیستند روی آنها را با اسفنج یا فوم بپوشانید.
وقتی از عصا ها استفاده نمیکیند آنها را سر و ته بر روی زمین قرار دهید تا بر روی زمین سقوط نکنند. عصا بصورت سر رو ته بر روی زمین پایدارتر قرار میگیرد.
استفاده از پله
شما وقتی میتوانید از پله استفاده کنید که:
حرکت و قدرت مفصل ران شما خوب شده باشد. در ابتدا باید حتما از حفاظ ریلی کنار پله استفاده کنید و پله ها را یکی یکی بالا یا پایین بروید.
در موقع بالا رفتن از پله اول پای سالم را بالا بگذارید و در موقع پایین آمدن از پله اول پای عمل شده را روی پله پایینی بگذارید. ارتفاع پله ها باید حداکثر 15 سانتیمتر باشد.
پیاده روی مستقل
هدف از عمل جراحی تعویض مفصل لگن از بین رفتن درد است تا بتوانید راحت راه بروید. برای راه رفتن به نکات زیر توجه کنید:
تا وقتی تعادل و قدرت کافی را بدست نیاورده اید از عصا استفاده کنید:
در ابتدا روزی 3 تا 4 بار و هر بار 5 تا 10 دقیقه راه بروید و بتدریج که قدرت شما افزایش یافت آن را به روزی 2 تا 3 بار و هر بار 20 تا 30 دقیقه افزایش دهید.
در نهایت سعی کنید راه پیمایی بصورت هفته ای 3 تا 4 بار و هر بار 20 تا 30 دقیقه را تا آخر عمر ادامه دهید.
