مراقبت از زانو با تغییر عادات و سبک زندگی اشتباه!

بیماران ‏گاهاً در رابطه با سبک زندگی از ما سوال می‌کنند که چه حرکاتی را داشته باشیم یا نداشته باشیم تا عمر مفصل زانو حفظ شود؟
همین سوال را می توان تعمیم داد به مفاصل مصنوعی و نحوه ی نگهداری از آنها . یعنی هر حرکت ، هر نوع نشستن و هر نوع استفاده از مفصل خصوصاً مفصل زانو ، اگر در فرد سالم مخل باشد ، موجب استهلاک و از بین رفتن مفصل می شود. همان حرکت نیز در افرادی که پروتز مصنوعی گذاشته اند باعث استهلاک ، مشکل و کاهش عمر مفصل می شود.

…

سبک زندگی که سلامت زانوها را تهدید می کند!

در حالت طبیعی به عنوان یک اسلوب و یک قاعده ی کلی ، مفصل زانو نباید از حالت ۹۰ درجه بیشتر خم شود ، یعنی هر چقدر که کمتر از این زاویه ما مفصل زانو را خم کنیم ، این مسئله کمک کننده است و حفاظت بیشتری از زانو انجام می شود .
مثلاً در استفاده از دستشویی فرنگی که شاید اگر به تاریخچه آن نیز باز گردیم می بینیم که دستشویی فرنگی که الان مرسوم است از زمان قدیم یعنی در زمان هخامنشی مورد استفاده قرار می گرفته است و به جای دستشویی ایرانی ، نام دستشویی فرنگی گرفته است! اگر بیمار یا فرد سالم و یا کسی که مفصل مصنوعی دارد یا هر کس دیگری که از دستشویی استفاده می کند، زاویه ۹۰ درجه را نداشته باشد و در حالتی باشد که یا دستشویی بالاتر باشد و یا پا پایین تر ، وزن روی مفصل زانو ایجاد می شود ، یعنی اگر دستشویی فرنگی ما و یا دستشویی ایرانی در زمانی که از آن استفاده می‌کنیم پایین تر یا بالاتر از سطح استاندارد باشد که معمولا این دستشویی بالاتر از سطح استاندارد است .
یک سری وسایل موجود می باشد که در زیر آن گذاشته شود و پا کاملاً بالا بیاید . یعنی در حینی که از دستشویی استفاده می کنید ، یک وسیله نیز زیر دستشویی قرار می گیرد تا حالت ۹۰ درجه را برای پا ایجاد کند و از اینکه وزن بدن بر روی مفصل زانو فشار بیاورد جلوگیری می کند.

این نحوه استفاده از تمامی مفاصل خصوصاً مفاصل زانو ، اگر بر اساس بیومکانیک ، محور و تعریف استانداردی که از یک مفصل است انجام نشود، باعث افزایش استهلاک زانو و پایین آمدن سن تخریب زانو می شود .
یعنی در یک فرد ۵۰ ساله توقع داریم آرتروز قابل توجهی وجود نداشته باشد. بعد از گرفتن گرافی مشاهده می‌کنیم که متاسفانه برخلاف سن ، عمر فیزیولوژیک زانو بالاتر از سن شناسنامه ای بیمار است.

برای مراقبت از زانو این عادات اشتباه را کنار بگذارید :

حالا آن حرکاتی که باعث تخریب مفصل می‌شود و روش‌ها ورزش هایی که باعث افزایش عمر مفصل زانو می شود را برای شما بیان می کنم.
ادامه ویدئو توضیحاتی در مورد استفاده صحیح از زانو و نحوه حرکت‌هایی که آسیب به مفصل می رساند و آن حرکاتی که منطبق بر بیومکانیک بدن نیست و در زندگی طبیعی ما و یا در سبک زندگی روتین که انجام می دهیم آسیب زا می باشد ، می دهیم.

1. یکی از مسائلی که برای عمل مفصل زانو بسیار مهم است نحوه نشستن که معمولاً روی صندلی نشسته می شود ، می باشد.
در حالتی که پا به سمت داخل صندلی قرار دارد، کاملاً از آن زاویه ۹۰ درجه ای که پا باید خم شود زاویه بیشتر می شود و آسیب مستقیم به تمام اجزا و عناصری می‌زند که داخل زانو می باشند. این اجزا و عناصر شامل تاندون ها و مینیسک می باشند که در این حالت نشستن آسیب می بینند.

2. حالت دوم که باعث آسیب مفصل زانو می شود حالت دو زانو نشستن می‌باشد که یکی از حالاتی است که به مفصل زانوی ما می‌تواند آسیب برساند .
در حالت طبیعی نشستن ، مفصل زانو حداکثر باید به اندازه ۹۰ درجه خم شود حتی اگر کمتر نیز خم شود ، نحوه نشستن بهتری برای زانو می باشد و به آسیب زانو منجر نمی شود . یعنی حالت نشستن در ماشین ، هواپیما هر چه که پا بازتر باشد بهتر است و آسیب کمتری به مفصل وارد می شود .
ما گاهاً حتی به مریض توصیه می‌کنیم که یک کاناپه ، یک میز یا یک چیزی جلوی پا باشد و در افرادی که سن بالاتر دارند پا کاملاً باز باشد یا در مسافرت های طولانی مدت با سوار شدن هواپیما به مدت طولانی آن زیرپایی بتواند باعث آسیب کمتری به مفصل زانو شود.

ورزشهای مناسب برای مراقبت از زانو

حالا می خواهیم در مورد ورزش هایی صحبت کنیم که باعث تقویت عضلات خصوصاً عضلات چهار سر یا کوادریسپس می‌شوند . این عضله در هنگام تقویت باعث می شود که وزن کمتری در هنگام ایستادن و تحمل وزن به مفصل زانو ایجاد کند .
ورزشی که خیلی می‌تواند تاثیرگذار باشد و اگر مریض بتواند در طول روز ۵ یا ۶ مرتبه و هر بار 30 ال ۴۰ بار آن را تکرار کند . یعنی یک بار پای سمت راست را بالا بیاورد دو تا سه ثانیه نگه دارد و پایین بیاورد و مجدداً پای دیگر را بالا نگه داشته و بعد از ۲ الی ۳ ثانیه پایین ببرد ، باعث می شود عضله کوادریسپس تقویت شود .

حالت بعدی این است که بیماران می پرسند که ما آب درمانی می رویم نحوه راه رفتن در آب هم بسیار مهم می باشد بیمار گاهاً می‌پرسد که بهترین ورزش برای تقویت مفاصل زانو و مراقبت از زانو چیست؟

ورزشی که ما روی صندلی به بیماران آموزش دادیم ورزش مناسبی می باشد . در آب یا هیدروتراپی در استخر چگالی وزن بدن کمتر می شود و در صورتی که بخواهیم نیروی مناسبی بر روی زانو اعمال شود و آب بتواند برای کسر نیروی وارد بر مفصل زانو مفید باشد ، بهتر است که مراجعه کننده یا بیمار تا عمقی از آب در استخر برود که آب تا خط سینه بیمار باشد از آن کمتر باعث این می شود که باز هم هنوز وزن مناسبی روی زانو قرار نگیرد و وزن مضاعفی ایجاد شود .
زمانی که بیمار در عمق مناسبی از آب قرار می گیرد و آب تا خط سینه بیمار است نحوه راه رفتن بیمار باید به صورت رباتیک و بدون خم کردن مفصل زانو باشد و این گونه بیمار در داخل آب حرکت کند .
این بهترین حالت و استایلی است که زمان راه رفتن و تقویت عضلات کوادریسپس یا چهار سر باعث این می‌شود که استهلاک کمتری نیز بر مفصل زانو وارد شود .
معمولاً به بیماران توصیه می‌کنیم که چهل و پنج دقیقه و هر هفته سه بار در آب استخر به صورتی که گفته شد راه بروند.
به امید سلامتی و بهروزی برای شما.