برای افرادی که عمل تعویض مغصل زانو را گذرانده یا در پیش دارند ، سئوالات زیادی درباره اقدامات و مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل زانو وجود دارد . دکتر یاسر نژادی متخصص ارتوپدی و جراح زانو ، به برخی از این سئوالات پاسخ داده است .
[aparat id=’GQS9h’]
بعد از عمل تعویض مفصل زانو چکار کنیم ؟
برای آنکه بعد از عمل مفصل زانو دچار مشکلات جدی نشوید بهتر است به موارد گفته شده توجه ویژه ای داشته باشید:
1 . خشکی زانو بعد از عمل تعویض مفصل
در بیومکانیک بدن یک سری اعداد، ارقام ، زوایا ، سینوس و مسائل مهندسی داریم که هنگام کار گذاشتن پروتزهای زانو باید آنها را رعایت کنیم. یعنی علاوه بر دید حرفه ای ، طبی ، پزشکی و جراحی، دید مهندسی هم در این کار نقش خیلی بالایی دارد .
اگر آن فواصل از زوایا و نحوه گذاردن پروتز بر اساس بیومکانیک بدن و زوایای طبیعی نباشد و محاسبات دقیق انجام نگیرد و با دقت و ظرافت پروتز ها در جای خود نصب نشوند ، امکان این وجود دارد که روی همدیگر گیر نموده ، زانو خوب خم نشود و بعد از مدتی لقی در زانو ایجاد شود.
بنابراین سایز پروتز باید کاملا دقیق باشد و لبه های بیرون زده یا داخل زده نداشته باشد. یک نوع مهارت فنی و مهندسی حتی در حد مجسمه سازی شاید بتوان نام برد که استخوان زیر پروتز را طوری شکل یا قالب دهیم که دقیقا این پروتزها که پروتز های سایز مناسب را باید دقیقاً انتخاب کنیم در جای خودش قرار بگیرد تا بیمار عوارضی مانند خشکی ، بد تا شدن، درد و چیزهای دیگر را نداشته باشد.
2 . نحوه خوابیدن بعد از تعویض مفصل زانو
بعد از تعویض مفصل زانو به خاطر دستکاری که در ناحیه مفصل زانو انجام می شود ، عروق و خصوصاً ورید ها مشکل پرفیوژن و تبادل خون را دارند. قاعدتا برای اینکه از ورم و ادم در ناحیه جراحی شده و مچ و کف پا جلوگیری کنیم به بیماران و کسانی که جراحی کرده ایم توصیه می کنیم که همیشه موقع خوابیدن دوتا بالش زیر پا بگذارند تا پا از کف زمین بالاتر رود و آن حالت زین اسبی را رعایت کنند که گاهی اوقات با کش و گاهی اوقات با بریس این امر انجام می‌شود تا کاملاً مچ پا نود درجه قرار گیرد و حتی کمی هم حالت دورسیفلکس و به سمت بالا باشد. پس بهترین حالت طاق باز خوابیدن است و اینکه بالش زیر پا قرار گیرد.
3. دستشویی رفتن بعد از عمل زانو
قاعدتا در یکی دو روز ابتدایی ، مراجعین و کسانی که جراحی می شوند نیاز به لگن داشته و مخصوصاً روز اول که در آی سی یو هستند و نباید از تخت پایین بیایند و روزهای دیگر به خاطر فشار جراحی ضعف استاتوس و مقاومی که در بدنشان دارند به همین دلیل یکی دو روز اول باید در جا مانده و از لگن یا پمپرز استفاده کنند. ولی بعد از این مدت می توانند با کمک همراه و واکر تا ۷ الی ۸ روز بعد از جراحی به دستشویی بروند و بعد از دو هفته که بخیه ها کشیده می شوند ، معمولاً می توانند خودشان به تنهایی با کمک واکر از پس این کار بر بیایند.
نکته ای که وجود دارد این است که زانو قاعدتاً در روزهای ابتدایی قبل از فیزیوتراپی، قبل از بهبود زخم ها و دوره ابتدایی جراحی فلکشن کافی را نداشته و نمی توانند هنگام اجابت مزاج از فلکشن مورد نیاز استفاده کنند اما به تدریج زانو خم شده و وقتی به آن ۹۰ یا ۹۲ درجه برسد به راحتی می‌توانند این کار را در توالت فرنگی انجام دهند.
4 . آمبوبی بعد از عمل جراحی زانو
پروسه آمبولی نیز مانند بقیه جراحی ها در جراحی زانو نیز به دلیل آنکه یک جراحی ماژور است وجود داشته و ما با استفاده از داروهایی آن را مهار می کنیم.
دامنه وسیعی از دارو ها در این زمینه استفاده می شوند که ما آن عوامل و فاکتور هایی را که مستعد کننده ایجاد لخته در بدن هستند را حذف می کنیم یا پایین می آوریم تا باعث رقیق تر شدن خون شویم تا عوارض آمبولی را نداشته باشیم.
آمبولی تا دو هفته بعد از جراحی به واسطه داروهایی مانند انکسوپارین و داروهای دیگر مهار می شود و نگرانی برای آن وجود ندارد.
این مشکل گاهی اوقات از ریسک های خود جراحی های سنگین است که آمبولی در حین جراحی اتفاق افتاده وقاعدتا ریسک درصد آن پایین است و حداقل شخصا خودم و همکارانم تجربه آمبولی را در حین عمل نداشته ام و سابقه نداشته که همچین اتفاقی برای بیمار بیفتد.
5. تغذیه بعد از عمل تعویض مفصل زانو
بعد از هر جراحی سنگین ما رژیم های پر پروتئین و پر ویتامین ث مانند میوه جات تازه خصوصا آناناس را توصیه می کنیم.
در حین عمل خونریزی وجود داشته و به دلیل خونی که از بیمار می رود علاوه بر آهن و مکمل های دارویی ، در این خصوص توصیه می کنیم که بیمار مواد پروتئینی بیشتری را استفاده کند که بدنش بتواند هیلینگ یا بهبود خود را پیدا کند.
در میوه جات نیز آناناس تازه را برای بهبود زخم ها توصیه می کنیم.
غذاهای چرب یا غذاهایی که باعث یبوست بیشتر می‌شوند یا خشک هستند بخاطر آنکه سختی اجابت مزاج کمتر توصیه می‌شوند.
بنابراین بیمار باید از میوه جات ، سبزیجات، غذاهای پر پروتئین و پر آهن بیشتر مصرف کند و همچنین ویتامین ث و املاح بدن را برای پروسه ترمیم بالا ببرد.
6 . ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
بعد از جراحی زانو ، بعضی از عروق مختل می شوند یا بریده می شوند و فیزیولوژی و آناتومی طبیعی بدن به هم می ریزد . در این صورت ورم طبیعی بوده و توصیه می شود که زیر پاشنه پا موقع خواب و استراحت بالا باشد تا هم سطح قلب باشد. همچنین یک سری ورزش ها و خم و راست شدن توصیه می شود که التهاب را کم می کند، اما در هر صورت ما ورم را چه در خود زانو و چه در مچ پا داریم که به وسیله ورزش، تحرک بیشتر، ماساژ ، فیزیوتراپی، جوراب های واریس و… هم جلوی آمبولی و هم جلوی ورم زیاد گرفته می شود که اینها بحث پروفیلاکسی یعنی جلوگیری از (….) واریس که از قبل و هنگام جراحی می گوییم بیمار بپوشد و بعضی وقت ها هم بعد از جراحی اقدام می شود که شامل حرکات زانو ، ماساژ زانو ، بالاتر نگه داشتن زانو بوده و نکاتی که باعث می شود آن التهاب زودتر جمع شود.
نکته اصلی که باید گفت این است که بعد از جراحی، تحرک بیشتر باعث بهبود می شود.
شاید دید غالب اقوام جامعه و افراد دیگر این باشد که بعد از هر جراحت یا جراحی توصیه به استراحت بیشتر می کنند . اما ما در جراحی هایی که در ناحیه حرکتی و مفاصل انجام می گیرد بر اساس توان بدن به تدریج حرکات ورزشی را بیشتر و استراحت را کمتر می کنیم که خودش نتیجه مستقیم تری داشته و هر چقدر آن عضو پایین تر از سطح قلب باشد ورم بیشتری می کند ،بنابراین در مواقعی که راه می رود توصیه می کنیم که بعد از این عمل و هنگامی که بیمار نشسته یا خوابیده است پا هم سطح قلب باشد تا آن را جبران کند.
اهمیت استراحت بعد از عمل تعویض مفصل زانو
استراحت بعد از عمل تعویض مفصل زانو بسیار مهم است، زیرا این نوع عمل جراحی یک مرحله مهم در بهبود و بازسازی زانو است. در ادامه توضیحاتی در مورد اهمیت استراحت بعد از عمل تعویض مفصل زانو آمده است:
- بهبود سریع‌تر: استراحت مناسب و اجتناب از فعالیت‌های سنگین و فشار زیاد بر مفصل زانو، به بدن این امکان را می‌دهد که به بهبود سریع‌تر بپردازد. این باعث کاهش درد، تورم و عوارض مختلف پس از عمل می‌شود.
- اجتناب از جلوگیری از آسیب مجدد: استراحت به بدن فرصت می‌دهد تا به مرور زمان به مرحله ترمیم و بازسازی بپردازد، و جلوگیری می‌کند که فشار یا فعالیت زیاد ممکن است به مفصل زانو آسیب برساند.
- کاهش خطر عفونت: پس از جراحی، مفصل زانو مستعد عفونت است. استراحت و مراقبت صحیح کمک می‌کند تا خطر عفونت کاهش یابد.
- تسهیل درمان فیزیوتراپی: پس از عمل تعویض مفصل زانو، فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی معمولاً جزء برنامه بازسازی می‌شوند. استراحت صحیح در اینجا نقش اساسی ایفا می‌کند و امکان انجام تمرینات به موقع و با کیفیت را فراهم می‌کند.
- پیشگیری از تنش عضلانی: اگر بیش از حد فعالیت و تنش بر روی مفصل زانو وارد شود، می‌تواند به مشکلات عضلانی و ترشح اسید لاکتیک منجر شود. استراحت کمک به جلوگیری از این مشکلات می‌کند.
در نهایت، اهمیت استراحت بعد از عمل تعویض مفصل زانو از آنجا نهفته است که به بدن فرصت می‌دهد تا بهبود یابد و بازگردد به وضعیت عادی. توصیه‌ها و میزان استراحت ممکن است توسط جراح یا فیزیوتراپیست مشخص شوند و باید به دقت پیروی شوند تا عمل جراحی موفقیت‌آمیز باشد.
برای سفارش و تعویض مفصل زانو با پروتز آمریکایی می توانید با همکاران ما تماس حاصل نمایید.
